Küreselleşme ile birlikte, uluslararası konularda dil ve uygulama farkı olmaması adına standart bir dil kullanımı gerekiyor. NACE kodu Avrupa ülkelerinde kullanılan ve ekonomi alanında geliştirilmiş bir kod sistemidir. Her ekonomik faaliyetin dahil olduğu üst kategoriler ile tehlike sınıf kategorileri bu kod üzerinden okunabilir. Türkiye, Avrupa Birliği ile uyum çalışmaları doğrultusunda NACE kodlarını kullanmaya başlamıştır.
NACE, Fransızca “Nomenclature des Activités Économiques dans la Communauté Européenne” tanımının kısaltılmasıdır. Türkçeye, "Avrupa Topluluğunda Ekonomik Faaliyetlerin İstatistiki Sınıflandırılması" şeklinde çevrilebilir. Adından da anlaşılabileceği gibi, temel amacı ekonomik faaliyetlerle ilgili Avrupa düzeyinde istatistiki çalışmaların yapılabilmesidir. Aynı zamanda, daha denetlenebilir ve kurumsallaşmış veri analizine destek olur.
NACE tablosu aynı zaman iş yerinin tehlike sınıfını da içerir. İş yeri tehlike düzeyi çok tehlikeli, tehlikeli ve az tehlikeli olmak üzere üç kategoriye ayrılır. Sınıflandırma doğrultusunda iş güvenliği konusunda alınması gereken tedbirler belirlenir. Tehlike sınıflarının genel kapsamı şu şekildedir:
Çok Tehlikeli: Maden, inşaat gibi iş kazası riski yüksek faaliyetler
Tehlikeli: Kesme, boya, imalat, servis gibi kazaların daha bireysel düzeyde yaşandığı faaliyetler
Az Tehlikeli: Gıda, perakende satış, büro hizmetleri gibi düşük riskli faaliyetler
NACE kodu nasıl alınır?
Bir ticari sektörde faaliyet gösterecek her işletmenin bir NACE kodu olması gerekir. İşletme hakkında uygulamalar, denetlemeler ve tutulan veriler bu koda göre belirlenir. NACE kodu, şirketin kurulma aşamasında belirlenir. Tüm evraklar tamamlanıp Ticaret Odasına başvuru yapmadan önce kodu öğrenmiş olmanız beklenir. Türkiye’de NACE kodu belirleme yetkisi Türkiye Odalar ve Borsalar Birliğine (TOBB) verilmiştir. TOBB, meslek gruplarının hangi kategoriye dahil olacağını belirler ve kuruma bağlı çalışan firmaların NACE kodlarını oluşturur. Kurumun bu konuda yayımladığı belgeler ve çalışmalar takip edilebilir. Bu konuda muhasebecinizden de destek alabilirsiniz.
Firmanızın faaliyet konusu değiştiğinde ya da genişlediğinde mutlaka NACE kodu değişikliği yapmalısınız. Eğer vergi levhanızda NACE kodu hatalı ise, bağlı bulunduğunuz vergi dairesine bir dilekçe ile başvuruda bulunmalısınız. Vergi levhası değişikliğini takiben, Ticaret Sicil Müdürlüğü’nü de değişiklikle ilgili bilgilendirmelisiniz. Faaliyet alanınız değiştiğinde ya da genişlediğinde benzer bir şekilde vergi dairesine başvuruda bulunmalısınız. Eğer SGK verilerinde hata bulunuyorsa, düzeltme işlemini kuruma gitmeden internet üzerinden yapabilirsiniz. Kurumun internet sitesinden yapılabilen talepte, şirket kullanıcı adınız, sistem ve işyeri şifreniz gerekir. Güncelleme talebinizin onaylanıp onaylanmadığını, yine sistem üzerinden takip edebilirsiniz.
NACE kodu sorgulama nasıl yapılır?
İşyerinizin NACE kodunu mali müşavirinizden ya da muhasebecinizden destek alarak öğrenebilirsiniz. Ayrıca, şirketiniz kayıtlı olduğu ticaret odasının internet sitesinden de bilgi alabilirsiniz. Bu bilgiye, sitede yer alan tescil ilan kuruluş kategorisinden sicil kayıtlarından ulaşılabilir. NACE kodunuzu sorgularken ekranda görülen dizini okuyabilmeniz hata yapma riskinizi azaltır.
Avrupa ülkelerince kabul edilen ve kullanılan NACE kodu noktalarla ayrılmış üç adet iki haneli rakamdan oluşur. Her kod içinde toplam altı rakam bulunur. İlk ikili sayı, faaliyetin temel konusunu gösterir. Diğer rakamlar alt sınıflandırmalara göre belirlenir. Sektörel olarak ise A-V arasında sınıflandırılır. Örneğin; Tarım, Ormancılık ve Balıkçılık faaliyetleri A kategorisinde yer alırken, Madencilik faaliyetleri B kategorisinde sınıflandırılır.
Yeni faaliyetlerin ortaya çıkması ya da genişlemesi yeni ihtiyaçları da ortaya çıkarır. Avrupa Komisyonu da bu gelişmelere ve ihtiyaçlara göre NACE kodu listesini güncelleyebilir. Bu durumda işletmelerin de güncel gelişmeleri takip etmeleri beklenir. Gerektiğinde NACE kodu değişikliği yapılmalıdır.
Commenti